Mączniak prawdziwy w kwiatach doniczkowych
Mączniak prawdziwy i mączniak rzekomy to grupa chorób wywołanych przez gatunki grzybów należących do rzędu mączniakowców, porażające nadziemne części roślin: liście, łodygi, pąki, owoce i kwiaty. Choroba ta występuje w uprawach zbóż, roślin ozdobnych i doniczkowych, warzyw oraz owoców miękkich i jagodowych.
Jak rozpoznać mączniaka prawdziwego na roślinach doniczkowych? Jakie daje objawy? I co najważniejsze, jakie są metody na zwalczanie i zapobieganie te choroby?
Spis treści
- Mączniak prawdziwy – czym jest ta choroba roślin?
- Objawy występowania mączniaka prawdziwego
- Okres i miejsce występowania mączniaka w roślinach doniczkowych
- Zapobieganie mączniakowi prawdziwemu na roślinach doniczkowych
- Naturalne i chemiczne metody zwalczania mączniaka
Mączniak prawdziwy – czym jest ta choroba roślin?
Mączniak prawdziwy to nazwa choroby grzybowej określająca zbiorczo grupę różnych gatunków patogenów odpowiedzialnych za rozwój charakterystycznego białego nalotu przypominającego mąkę, głównie na górnej stronie liści i łodyg. W zależności od rodzaju roślin mogą je zainfekować inne rodzaje patogenów.
Na przykład grzyby z grupy Erysiphales, w tym Erysiphe azaleae, Podosphaera pannosa czy Golovinomyces cichoracearum zagrażają głównie bylinom i roślinom jednorocznym, popularnym w uprawie ogrodowej i doniczkowej. W zależności od gatunku grzyba i rośliny, jaką atakuje wyróżniamy różne odmiany choroby, na przykład mączniak prawdziwy zbóż i traw, mączniak prawdziwy pomidora, mączniak prawdziwy winorośli, jabłoni, a także mączniak prawdziwy baldaszkowatych i motylkowatych.
Istnieje także odmiana tej choroby nazywana mączniakiem rzekomym. Mączniak prawdziwy i rzekomy różnią się między sobą przede wszystkim umiejscowieniem objawów. W przypadku mączniaka rzekomego biały nalot pojawia się najczęściej na spodniej stronie liści i na początku można go z łatwością zetrzeć palcem. Po stronie blaszki liściowej widoczne są natomiast żółte przebarwienia.
Objawy występowania mączniaka prawdziwego
Rozpoznanie mączniaka prawdziwego nie stanowi zbyt wielkiego wyzwania, gdyż objawy występowania są bardzo charakterystyczne. Jak już wspomnieliśmy, na porażonych częściach rośliny pojawia się biały, mączysty nalot. Początkowo jest on niewielki, ale nie można go usunąć przez potarcie palcem.
Obserwuje się go przede wszystkim na górnej części liści oraz łodygach. Nalot ten to skupiska strzępek grzybni i zarodników konidialnych. Z upływem czasu grzybnia ciemnieje i zaczyna wytwarzać ciemne, kuliste owocniki. Grzybnia szybko się rozprzestrzenia, stopniowo zmniejszając powierzchnię asymilacyjną zaatakowanych liści i ograniczając procesy fotosyntezy.
Liście zaczynają od spodu brunatnieć i zwijać się. Zaawansowany rozwój mączniaka sprawia, że liście z czasem zaczynają usychać i opadać, a rośliny powoli zamierać. Łodygi w miejscu wystąpienia nalotu zamierają, a pąki nie rozwijają się. W przypadku roślin użytkowych następuje znaczny spadek jakości i wielkości plonu.
Okres i miejsce występowania mączniaka w roślinach doniczkowych
Mączniak prawdziwy rozwija się w warunkach wilgotnego środowiska i umiarkowanych temperatur. Najszybciej rozwija się w temperaturze 18-24 stopni Celsjusza. Można więc go zaobserwować w okolicy maja aż do końca października.
Dlatego zabiegi profilaktyczne najlepiej wykonywać od maja do końca czerwca. Pozwoli to wstrzymać rozwój choroby i uniknąć porażenia całych roślin. Z kolei zabiegi zwalczające w postaci oprysków wykonuje się od czerwca do końca września.
Kwiaty ozdobne i doniczkowe podatne na wystąpienie mączniaka w tych warunkach to między innymi róże, petunie, astry, begonie, dalie, jaskry czy fiołki.
Zapobieganie mączniakowi prawdziwemu na roślinach doniczkowych
Stosując środki zapobiegawcze i odpowiednie metody pielęgnacji roślin uprawnych, można ochronić je przed wystąpieniem mączniaka prawdziwego. Zalecane środki prewencyjne to przede wszystkim unikanie tworzenia środowiska sprzyjającego rozwojowi grzybów z rodzaju mączniakowców.
Unikamy więc tworzenia wilgotnego i ciepłego środowiska poprzez zapewnienie właściwej wentylacji w miejscu umiejscowienia roślin doniczkowych i umiarkowanej, stabilnej temperatury.
Podobnie istotne jest unikanie przelania podczas podlewania, co również sprzyja rozwojowi chorobotwórczych patogenów i grzybów. Obejmuje to także ograniczenie wilgoci na powierzchni liści poprzez wycieranie ich do sucha lub umożliwienie im szybkiego wysychania po podlewaniu.
Dodatkowo można wykonać zapobiegawcze opryski kwasem salicylowym lub preparatami opartymi na siarce i miedzi, które pobudzą reakcję odpornościową roślin.
Jeżeli jednak zauważymy pierwsze objawy choroby, należy natychmiast usunąć zainfekowane części rośliny oraz liście, które już opadły, aby uniemożliwić dalsze rozprzestrzenianie się zarodników grzyba.
Naturalne i chemiczne metody zwalczania mączniaka
Aby skutecznie zwalczać mączniaka prawdziwego i rzekomego, trzeba wykonać zabiegi przy pomocy odpowiednio dobranych środków ochrony roślin. Dostępne są zarówno naturalne, jak i chemiczne opryski na mączniaka. Ekologiczne preparaty stanowią alternatywę dla środków chemicznych.
Popularną metodą jest gnojówka z pokrzywy, którą można przygotować samodzielnie lub zakupić gotowy preparat. Jest całkowicie naturalny i bezpieczny dla środowiska. Inny naturalny sposób na mączniaka to ekstrakt z grejpfruta, który można wykorzystać zarówno do podlewania, jak i wykonania oprysków. Można go stosować na każdym etapie wzrostu rośliny.
Czasami jednak naturalne metody okazują się nieskuteczne. Gdy choroba jest w zaawansowanym stadium, niezbędne może się okazać użycie profesjonalnych preparatów na mączniaka, nazywanych fungicydami.
Istotne jest, aby rodzaj środka dobrać nie tyle do samego gatunku grzyba, lecz do gatunku rośliny. Wynika to z faktu, że jeden gatunek grzyba może atakować jedną grupę roślin, podczas gdy inny rodzaj grzyba atakuje inną grupę roślin.
Zadbanie o odpowiednie warunki środowiskowe, częste lustracje roślin i stosowanie środków zapobiegawczych ochroni Twoje rośliny doniczkowe przed atakiem mączniaka prawdziwego.