Przesadzanie roślin doniczkowych – praktyczny poradnik

Przesadzanie roślin doniczkowych to jeden z najważniejszych zabiegów pielęgnacyjnych! Poznaj zasady rządzące przesadzaniem i ciesz się zdrowymi roślinami w swoim domu.

Przesadzanie kwiatów to nic innego, jak wymiana całej lub części ziemi oraz wymiana doniczki na większą. Tym podstawowym czynnościom mogą towarzyszyć dodatkowe zabiegi pielęgnacyjne, polegające między innymi na usuwaniu starych i zeschniętych pędów, przycinaniu korzeni i formowaniu rośliny.

Wszystkie czynności przeprowadzane w ramach przesadzania powinny być dopasowane do aktualnych potrzeb danej rośliny. To klucz do satysfakcjonującej uprawy roślin doniczkowych!

Dowiedz się, dlaczego należy przesadzać rośliny i jak to robić, by Wasza zielona przygoda trwała jak najdłużej i była w pełni satysfakcjonująca dla Was obojga!

Dlaczego przesadzamy rośliny?

Podłoże to baza składników odżywczych rośliny, które z czasem po prostu się zużywają, a ziemia robi się cięższa i mniej przepuszczalna. Wymiana ziemi zapewnia roślinie dostęp do świeżej porcji niezbędnych do prawidłowego wzrostu i rozwoju mikro oraz makroelementów w przepuszczalnej i lekko kwaśnej ziemi.

Rośliny przesadzamy również dlatego, że po prostu rosną! Powiększają się ich systemy korzeniowe, a rozbudowana nadziemna część może wymagać dodatkowego wsparcia, o które trudno w małej doniczce.

Jak przesadzić roślinę?

Przesadzanie roślin doniczkowych jest stosunkowo łatwe. Wystarczy odpowiednio się do tego przygotować. Niezbędne będą: wysokiej jakości ziemia, keramzyt (lub inny materiał drenażowy) oraz doniczki. Pod ręką warto mieć również naostrzony sekator lub dobre nożyczki. Gotowi? Ubieramy rękawiczki (lub grube rękawice, jeśli zabieramy się za przesadzanie kaktusów) i przesadzamy!

1. Przygotuj miejsce pracy i przygotuj się psychicznie – będzie bałagan!
2. Wybierz ziemię uniwersalną lub inną, dopasowaną do gatunków roślin.
3. Zabezpiecz odpowiednią ilość materiału drenażowego, najlepiej keramzytu.
4. Przygotuj doniczki wykonane z wysokiej jakości materiałów, o odpowiedniej wielkości – jeśli używasz starych doniczek, wcześniej dokładnie je umyj (najlepiej je wyparzyć!) i osusz.
5. Ostrożnie wyjmij roślinę i dokładnie ją oglądnij.
6. Usuń suche pędy i liście, podetnij korzenie i wykonaj cięcia dekoracyjne – wedle uznania i specyfiki danej rośliny.
7. Na dno donicy wsyp kilkucentymetrową warstwę drenażu.
8. Sprawdź, czy roślina włożona do donicy wystaje na odpowiednią wysokość.
9. Ustaw roślinę i zacznij zasypywać ją ziemią – nie obsypuj rośliny zbyt wysoko, bo może zacząć gnić.
10. Górna warstwa podłoża powinna znajdować się około 2 cm poniżej krawędzi ścianki doniczki – to ułatwi podlewanie.

Na koniec obficie podlewamy roślinę i gotowe!

Kiedy przesadzać kwiaty doniczkowe?

Zawsze, gdy tego potrzebują oraz profilaktycznie, co roku lub co 2-3 lata. Po czym poznać, że Twoja roślina potrzebuje dostawy świeżej ziemi lub większej doniczki?

Sygnałem do jak najszybszego przeprowadzenia akcji przesadzania są wyrastające poza doniczkę korzenie. Korzenie mogą wyrastać ponad krawędź donicy lub wydostawać się z niej otworami w dnie. Jeśli doszło do przerośnięcia korzeni – zachowaj szczególną ostrożność podczas wyjmowania rośliny z doniczki (możesz stłuc lub rozciąć doniczkę!).

Powodem do przesadzenia rośliny powinna być również jej zauważalnie słabsza kondycja, brak kwitnienia, utrata liści lub ich żółknięcie oraz brak nowych pędów wiosną.

Kiedy jest najlepsza pora na przesadzanie roślin?

Najlepszym czasem na przesadzanie roślin doniczkowych jest wczesna wiosna, czyli moment, w którym rośliny wracają do życia po zimowej przerwie.

Specjaliści wskazują, że optymalnym okresem na przesadzanie jest przełom marca i kwietnia. Jeśli jednak wiosna jest wyjątkowo ciepła i słoneczna – wymianę ziemi i doniczek możesz przeprowadzić nieco wcześniej, na przykład na przełomie lutego i marca.

Awaryjne przesadzanie przeprowadzaj zawsze bez zbędnej zwłoki – w dowolnym momencie, kiedy roślina po prostu tego potrzebuje. Unikamy przesadzania roślin w okresie kwitnienia. Taki zabieg może się skończyć utratą kwiatów.

Jak często przesadzać rośliny doniczkowe?

Przesadzanie roślin doniczkowych należy przeprowadzać regularnie, co roku bądź co dwa lub trzy lata. O częstotliwości wymiany ziemi i doniczek decyduje wiek roślin i tempo jej wzrostu.

Częstszego przesadzania będą wymagały młode i szybkorosnące rośliny, które szybciej zużywają składniki odżywcze z ziemi oraz intensywnie się rozrastają. W przypadku niektórych okazów konieczne może się okazać przesadzanie ich już po kilku miesiącach wspólnej przygody.

Istnieje również szereg roślin wyróżniających się szybkim wzrostem i rozrostem pędów oraz systemów korzeniowych. Należą do nich między innymi filodendrony, epipremnum, bluszcze i monstery. Do ekspresowo rosnących i rozrastających się roślin doniczkowych należą również: pilea peperomioides (znana szerzej jako „pieniążek”), zielistka, hoya i maranta. W przypadku większości z nich konieczne będzie przesadzanie co roku.

Starsze rośliny możesz przesadzać rzadziej. W przypadku dużych i bardzo dużych okazów, których nie jesteś już w stanie bezpiecznie przesadzić (bez ryzyka połamania rozłożystych pędów) – regularnie wymieniaj górną / wierzchnią warstwę ziemi w donicy.

Czy przesadzić roślinę po zakupie?

Większość roślin doniczkowych wymaga przesadzenia po zakupie. Można to zrobić od razu (jeżeli podłoże budzi nasze poważne zastrzeżenia) lub wstrzymać się na kilka dni. To czas, którego roślina potrzebuje, by zaaklimatyzować się w nowym otoczeniu.

Rośliny kupione w Plants For Humans mogą do Ciebie trafić już przesadzone – w precyzyjnie dobranym podłożu i perfekcyjnie dopasowanej doniczce.

Jakiego podłoża użyć do przesadzania roślin doniczkowych?

Wybór odpowiedniego podłoża do roślin doniczkowych jest bardzo ważny! Musisz wiedzieć, że nie każda ziemia będzie nadawała się do wszystkich Twoich roślin! Przedstawiciele poszczególnych gatunków mogą mieć różne wymagania glebowe w zakresie zawartości mikro i makroskładników, a także ciężaru i przepuszczalności podłoża.

Zdecydowanie odrzuć pomysł wykorzystania do przesadzania ziemi z ogródka! Jest ciężka i może zawierać chwasty oraz szkodniki. Zrezygnuj również z najtańszej ziemi niewiadomego pochodzenia. To może być ziemia produkowana w oparciu o podłoże poszklarniowe, charakteryzujące się niską zawartością substancji odżywczych, a często również obecnością chorobotwórczych patogenów.

Jaką ziemię wybrać? Użyj dobrej jakości, uniwersalnej ziemi do kwiatów doniczkowych, ziemi do roślin zielonych lub roślin kwitnących bądź ziemi przeznaczonej do uprawy konkretnych gatunków, na przykład do palm, kaktusów i sukulentów, paproci czy storczyków.

Wysokiej jakości uniwersalna ziemia do roślin doniczkowych powinna być luźna i przewiewna, umożliwiać roślinie swobodny wzrost korzeni, dostęp do powietrza oraz prawidłowy drenaż i optymalną ilość składników pokarmowych.

Ogólnodostępne ziemie do roślin doniczkowych to przede wszystkim mieszanki próchnicy i torfu, z dodatkami glinki, która podnosi zdolność magazynowania przez podłoże składników pokarmowych i wody.

Rośliny kupione w sklepie z roślinami Plants For Humans możemy dla Ciebie przesadzić i użyjemy do tego naszych autorskich mieszanek! To podłoża, które przygotowujemy z myślą o potrzebach przedstawicieli konkretnych gatunków.

Przesadzanie roślin do nowych doniczek – jaki pojemnik wybrać?

Przesadzanie rośliny to dobry moment na zmianę doniczki. W większości przypadków, zachowując regularność przesadzania raz na rok lub raz na 2-3 lata, wystarczy wymiana doniczki na jeden lub dwa rozmiary większą. Średnica nowej donicy powinna być większa o 2-5 cm dla małych roślin i 5-10 cm dla dużych roślin, w zależności od aktualnego rozmiarów okazu i tempa jego rocznych przyrostów.

Szukając doniczki lub osłonki dla konkretnej rośliny warto sprawdzić, czy ta nie ma jakichś szczególnych wymagań. Na przykład objętości donicy w stosunku do bryły korzeniowej.

Przesadzanie roślin – zabiegi towarzyszące

Wymiana ziemi i zmiana doniczki to nie wszystko! Wykorzystaj proces przesadzania i dokładnie sprawdź wygląd i kondycję swojej rośliny. Wykonaj niezbędne zabiegi regulacyjne i naprawcze. To dobry czas na przycięcie korzeni roślin, usunięcie suchych liści i starych pędów oraz ewentualne cięcia modelujące.

Świeże podłoże powinno w pełni zaspokajać zapotrzebowanie na składniki odżywcze roślin domowych. W wybranych przypadkach dobrze jest dodatkowo zastosować nawóz, który zoptymalizuje efekty zmiany podłoża. Nawożenie należy dopasować do konkretnych domowych roślin doniczkowych lub grup roślin – najczęściej stosowana klasyfikacja nawozów dzieli rośliny na kwitnące i zielone.

Pamiętaj o podlaniu roślin bezpośrednio po posadzeniu w nowych doniczkach!

Błędy popełniane podczas przesadzania kwiatów

Do błędów podczas przesadzania z pewnością należy pośpiech i nieodpowiednie przygotowanie, których konsekwencją może być uszkodzenie rośliny.

Pozostałe błędy dotyczą:

• podłoża – wybór niskiej jakości ziemi lub wybór gleby złego rodzaju,
• donicy – jej wielkości (najczęściej wybieramy doniczkę zbyt małą do potrzeb rosnącej rośliny), wykonania (np. bez dziurek odpływowych), rodzaju materiału i wieku (np. stare, nieoczyszczone doniczki gliniane i ceramiczne mogą zawierać zarodniki pleśni, grzybów lub larwy szkodników),
• drenażu – niezastosowania drenażu lub zastosowania drenażu kiepskiej jakości; kwiaty domowe powinny być bezwzględnie sadzone na warstwie drenażu (keramzyt, żwir), dzięki której nadmiar wody będzie z podłoża rośliny szybko usuwany (woda natychmiast wypływa na podstawkę, minimalizując ryzyko stania rośliny w wodzie i gnicia).

Przesadzaj swoich zielonych domowników regularnie, najlepiej wczesną wiosną lub awaryjnie, poza okresem kwitnienia. Wybieraj wyłącznie najwyższej jakości ziemie do kwiatów doniczkowych, stosuj drenaż i doniczki odpowiedniej wielkości. Uważnie monitoruj kondycję swoich kwiatów, nie dopuszczając do przerostu korzeni i osłabienia pędów.

Postępuj w myśl zasady: „Lepiej zapobiegać niż… Przesadzać na gwałt!”.

Przesadzanie dużych roślin doniczkowych -  wskazówki i triki

W przypadku małych roślin przesadzanie najczęściej jest proste. Wystarczy delikatne obchodzenie się z zielonym przyjacielem, przygotowanie nowej ziemi i większej doniczki. W przypadku roślin dużych przesadzanie będzie wymagało zastosowania dodatkowych środków ochronnych:

• Przygotuj palik lub kijek do ustabilizowania rośliny – przywiąż łodygi do kijka za pomocą miękkich i elastycznych materiałów.
• Roślinę z delikatnymi, kruchymi liśćmi możesz dodatkowo owinąć miękkim ręcznikiem lub kocem.
• Połóż roślinę na podłodze.
• Ugniataj doniczkę do momentu, aż będzie możliwe jej usunięcie. W przypadku przerośniętych korzeni należy delikatnie rozciąć doniczkę.
• Oczyść bryłę korzeniową ze starego podłoża.
• Usuń martwe, połamane, suche i zgniłe korzenie.
• Zastosuj preparat ochronny do korzeni i pozostaw roślinę na 1 – 2 godziny.
• Przygotuj podłoże. Na dnie doniczki możesz umieścić ciężkie otoczaki, które zapewnią naczyniu stabilność.
• Ustaw donice w pobliżu ściany lub krzesła, na których będzie można oprzeć spionizowaną roślinę.
• Podnieś roślinę i wstaw ją do donicy. Obsypuj system korzeniowy podłożem, starając się, aby mieszanka znalazła się również między korzeniami. Pamiętaj, że ziemia w doniczce powinna znajdować się minimum 1-2 cm poniżej krawędzi doniczki. 

Przesadzenie zielonych gigantów, na przykład kilkunastoletnich monster czy filodendronów, jest obciążone ogromnym ryzykiem uszkodzenia roślin. W przypadku tych roślin wystarczy oczyścić wierzchnią warstwę podłoża w donicy, za pomocą patyczka delikatnie rozluźnić podłoże (patyczek należy wbijać na głębokość maksymalnie 3 - 4 cm, aby nie uszkodzić systemu korzeni), a następnie zastosować granulowany nawóz i zasypać go świeżą warstwą podłoża.

Drenaż w doniczce - klucz do zdrowych korzeni

Zadaniem drenażu jest utrzymanie nadmiaru wody z dala od korzeni rośliny i zagwarantowaniu im dostępu do tlenu. Dzięki temu możesz skutecznie zapobiegać gniciu korzeni i zapewniać roślinie optymalne warunki do wzrostu i rozwoju.

Drenaż powinien stanowić około 20% objętości doniczki. Może zostać wykonany z kermazytu (najlepszy materiał drenażowy), ale również żwirku czy potłuczonej terakoty.

Materiał drenujący najczęściej miesza się z podłożem i sadzi roślinę w doniczce, która następnie umieszczana jest w ozdobnej osłonce. Wcześniej należy wykonać otwory w doniczce wewnętrznej. Alternatywnym rozwiązaniem jest wykonanie warstwy drenującej - stosuje się je najczęściej w sytuacjach, gdy chcesz posadzić roślinę bezpośrednio w ozdobnej donicy (bez użycia wkładu).

Wybierając kermazyt do wykonania drenażu w doniczce należy dostosować frakcję, czyli średnicę granulek, do wielkości doniczek oraz wielkości otworów w dnie. Do wykonania warstwy kermazytu możesz wybrać:

• Granulki o średnicy 1 – 4 mm zastosuj w małych doniczkach, o średnicy do 12 cm (w takich naczyniach najczęściej sadzone są kaktusy i sukulenty)
• Granulki o średnicy 4 – 8 mm zastosuj w doniczkach o średnicy do 25 cm
• Granulki o średnicy 8 – 16 mm to tzw. frakcja gruba, która sprawdza się w przypadku dużych donic oraz doniczek z dużymi otworami w dnie.

Nawożenie po przesadzeniu - kiedy i jak stosować?

To zależy od rodzaju podłoża, które zastało zastosowane podczas przesadzania.

Wybrałeś/aś podłoże uniwersalne? Możesz rozpocząć nawożenie po około dwóch tygodniach od przesadzenia. Zastosuj preparat dobrany do wymagań danej rośliny, w granulkach lub w płynie. Wysokiej jakości podłoże kompostowe dla roślin, które lubią wilgoć jest zasobne w próchnicę i sole mineralne. W tym przypadku rozpocznij nawożenie po 3 – 6 miesiącach od przesadzenia.

Jeżeli podczas przesadzania zastosowałeś/aś specjalistyczne podłoże, przeznaczone dla konkretnego gatunku – wstrzymaj się z rozpoczęciem nawożenia przez wskazany przez producenta danej mieszanki czas. Najczęściej jest to minimum 6 – 8 miesięcy. Skład tego rodzaju podłoży jest wzbogacony w substancje odżywcze, a nadmiar nawozu (tzw. przenawożenie) może zaszkodzić Twoim roślinom.